ในการทำนายด้วยวิชาอี้จิงดอกเหมย หรือจับยามดอกเหมยนั้นมีความพิเศษอย่างยิ่ง เนื่องด้วยไม่จำเป็นต้องมีเหรียญ ไม้ติ้ว กระดองเต่า หรืออุปกรณ์ใดๆ เพียงแต่อาศัยเหตุแห่งการทาย ลางสังหรณ์ ญาณสัมผัส หรือจับยามเวลาก็ทายได้แล้ว แต่ไม่ว่าอย่างไรก็ตามขั้นตอนสำคัญที่สุดก็คือการตั้งฉักลักษณ์หรือกว้าขึ้นมาทำการทำนาย ซึ่งในขั้นตอนนี้จะเป็นขั้นตอนที่ค่อนข้างกว้างและมีวิธีการตั้งกว้าขึ้นมาได้หลายวิธี
เพื่อให้เป็นการง่ายในการทำความเข้าใจ ขอชี้แจงการเขียนสักเล็กน้อยก่อนว่า สำหรับกว้าที่เกิดจากการเรียงสามเส้น จะแปลไทยว่าตรีลักษณ์ ส่วนกว้าที่ประกอบจากกว้าแบบตรีลักษณ์สองกว้า หรือกว้าแบบหกเส้น จะขอเรียกแบบไทยว่าฉักลักษณ์ ซึ่งไม่ว่าแบบใดก็ตาม ขอเรียกรวมๆว่า “กว้า” เหมือนกัน
การจะได้ซึ่งฉักลักษณ์มาเพื่อการทำนายนั้น โดยพื้นฐานแบ่งเป็นสองวิธีคือแบบก่อนสวรรค์ กับแบบหลังหลังสวรรค์ ซึ่งในบทนี้เราจะขอกล่าวถึงวิธีการตั้งฉักลักษณ์แบบก่อนสวรรค์เสียก่อน
แบบก่อนสวรรค์คือแบบวิธีที่ใช้ตัวเลขมาตั้งฉักลักษณ์ โดยใช้ ลำดับตัวเลขที่ตรงกับตรีลักษณ์ตามลำดับของแผนภูมิก่อนสวรรค์ ดังรูป
ลำดับตรีลักษณ์ในแผนภูมิอัฏฐลักษณ์ก่อนสวรรค์ |
ซึ่งเราจะได้ตัวเลขแทนตรีลักษณ์ดังต่อไปนี้
1-เฉียน/ฟ้า, 2-ตุ้ย/ทะเลสาบ, 3-หลี/อัคคี, 4-เจิ้น/กัมปนาท, 5-ซวิ่น/วาตะ, 6-ขั่น/น้ำ, 7-เกิ้น/ขุนเขา, 8-คุน/พสุธา
***สามารถอ่านเรื่องของตรีลักษณ์หรือกว้าจากบทความ อี้จิงพื้นฐานว่าด้วย “กว้า”
ดังนั้นสามารถสรุปได้ว่า วิธีการตั้งฉักลักษณ์แบบนี้ก็คือวิธีการใดๆที่ได้มาซึ่งตัวเลข ซึ่งอาจจะเป็นเลขยามเวลา เลขจำนวนสิ่งของ ตัวเลขที่ฝันเห็น จำนวนไม้ติ้วที่หยิบได้ หรือตัวเลขใดๆที่ต้องการใช้มาเพื่อการทำนาย นำมาแปรเป็นเลข 1 – 8 ตามหลักที่ว่า “ตรีลักษณ์หาเศษจากหารแปด” และหาเส้นเคลื่อนไหวตามหลักที่ว่า “เส้นเคลื่อนหาเศษจากหารหก” เพื่อให้ได้มาซึ่งเลขที่สัมพันธ์กับตรีลักษณ์ ตามลำดับในรูปแผนภูมิก่อนสวรรค์ ดังนั้นจึงเรียกว่า วิธีการตั้งฉักลักษณ์แบบก่อนสวรรค์ นั่นเอง